Rashtriya Yayoshri Yojana in Marathi वाढत्या वयाबरोबर वृद्धपकाळात माणसाला अनेक शारीरिक समस्या भेडसावत असतात. साधारणपणे वयोवृद्ध नागरिकांना चालण्यासंबंधी, ऐकण्यासंबंधी किंवा डोळ्यांच्या समस्या निर्माण होत असतात. अशा वेळी आर्थिक परिस्थितीमुळे त्यांना त्याचे निदान करणे शक्य होत नाही. याव्यतिरिक्त वृद्धपकाळात अपंगत्वालाही सामोरे जावे लागते. त्यांना आयुष्यभर या शारीरिक समस्यांसोबतच उर्वरित आयुष्य जगावे लागते. या सगळ्या गोष्टींचा विचार करून पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 1 एप्रिल, 2017 रोजी केंद्र शासनाच्या सामाजिक न्याय आणि सशक्तीकरण विभागाच्या माध्यमातून राष्ट्रीय वयोश्री योजना देशभरात सुरु केली. (Rashtriya Yayoshri Yojana Launched by).
राष्ट्रीय वयोश्री योजनेअंतर्गत ज्येष्ठ नागरिक किंवा अपंग व्यक्तींना विविध प्रकारच्या जीवनाउपयोगी मोफत उपकरणे दिली जातात. जसे की ज्येष्ठ नागरिक/अपंगांना श्रवण यंत्र, चष्मे, व्हील चेअर, वॉलकिंग स्टिक, अपंग व्यक्तींना त्यांच्या अपंगत्वाप्रमाणे उपकरणे वा कृत्रिम अवयव देणे. ही उपकरणे ज्येष्ठ नागरिक किंवा अपंग व्यक्तींना काही प्रमाणात त्यांच्या शारीरिक समस्या सोडविण्यास मदत करतात. यामुळे त्यांना कुटुंब आणि समाजावर अवलंबून न राहता त्यांना स्वावलंबी जीवन जगता येऊ शकते.
राष्ट्रीय वयोश्री योजना उद्देश:
राष्ट्रीय वयोश्री योजना केंद्रशासनाची एक महत्वाकांक्षी योजना आहे. देशातील अपंग आणि गरीब जेष्ठ नागरिकांना समाजातील दुर्बल घटक म्हणून ओळखले जातात. अपंगत्वामुळे त्यांना आपल्या दैनंदिनी गरजा पूर्ण करण्यासाठी अनेक समस्यांना तोंड दयावे लागते. आर्थिक दुर्बलतेमुळे त्यांना त्यांना अपंगत्वावर मात करण्यासाठी जीवनाउपयोगी उपकरणे विकत घेणे शक्य होत नाही. अशा अशक्त, दुर्बल आणि ज्येष्ठ घटकांना राष्ट्रीय वयोश्री योजनेअंतर्गत शासनाकडून मोफत शारीरिक सहाय्यक उपकरणे दिली जातात. या योजनेअंतर्गत देशभरातील ज्येष्ठ नागरिक आणि दिव्यांग/अपंग व्यक्तींना त्यांच्या विविध व्याधीनुसार विविध उपकरणे मोफत वाटप केली जातात. वाढत्या वयाबरोबर येणाऱ्या विविध व्याधीमुळे वृद्धांना, अपंगांना समाजाच्या प्रवाहासोबत जगता यावे म्हणून राष्ट्रीय वयोश्री योजना 2024 योजनेचा मुख्य उद्देश आहे.
राष्ट्रीय वयोश्री योजनेची योग्यरित्या अंबलबजावणी होण्यासाठी कृत्रिम अवयव उत्पादन महामंडळ (ALIMCO) या एजन्सीद्वारे देखरेख केली जाते. अंमलबजावणीसाठी येणारा खर्च ज्येष्ठ नागरिक कल्याण निधीमधून केला जातो. भारतातील 2011 च्या जणगणनेनुसार 65% पेक्षा जास्त ज्येष्ठ नागरिक ग्रामीण भागात वास्तव करीत असतात. त्यापैकी जवळपास 6% ज्येष्ठ नागरिक शारीरिक व्याधींनी ग्रस्त आहेत. त्यांना भौतिक सहाय्य आणि आवश्यक जीवनाउपयोगी उपकरणे प्रदान करण्यासाठी केंद्र सरकारने राष्ट्रीय वयोश्री योजना आखली.
लाभार्थ्यांची निवड आरोग्य शिबीर किंवा तत्सम शिबीर आयोजित करून त्यांची तपासणी करून गरजेनुसार त्याचे वाटप समूहाने केले जाते. पात्र वृद्ध लाभार्थी ज्येष्ठ नागरिकांना आणि दिव्यांगजणांना त्यांच्या शारीरिक दुर्बलतेनुसार खालील सहाय्यक साधने दिली जातील.
राष्ट्रीय वयोश्री योजनेंतर्गत मोफत देण्यात येणारी उपकरणे खालीलप्रमाणे:
• वॉकिंग स्टिक Walking Stick
• श्रवण यंत्र Hearing aid
• एल्बो क्रचेस Elbow crutches
• व्हीलचेअर Wheel Chair
• ट्रायपॉड्स Tripod Walking Stick
• क्वॅडपॉड Quadpod
• कृत्रिम मर्डेचर्स Artificial Merchandisers
• स्पेक्टल्स Spectacles
• कोपर क्रचेस Elbow crutches
• कृत्रिम दात Artificial Teeth
दिव्यांगांसाठी उपकरणे यादी - (Products for Divyangjan) -
ज्येष्ठ नागरिकांसाठी उपकरणे यादी - (Products for Sr. Citizen) -
https://alimco.in/ProductsSrCitizen
राष्ट्रीय वयोश्री योजना मराठी
राष्ट्रीय वायोश्री योजना (RVY) ही BPL श्रेणीतील ज्येष्ठ नागरिकांसाठी भौतिक सहाय्य आणि सहाय्यक-जिवंत उपकरणे प्रदान करण्याची योजना आहे. ही एक केंद्रीय योजना आहे, जी पूर्णपणे केंद्र सरकारद्वारे अनुदानित आहे. योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी येणारा खर्च "ज्येष्ठ नागरिक' कल्याण निधी". योजनेची अंमलबजावणी एकमेव अंमलबजावणी एजन्सी - कृत्रिम अवयव उत्पादन महामंडळ (ALIMCO), अंतर्गत एक PSU मार्फत केली जाईल. (Rashtriya Vayoshri Yojana benefits).
योजनेअंतर्गत, भौतिक सहाय्य फक्त देशातील ज्येष्ठ नागरिकांनाच पुरवले जाईल. याचा अर्थ असा होतो की ज्यांचे वय 60 वर्षांहून अधिक आहे त्यांना मोफत सहाय्यक राहणीमान आणि भौतिक उपकरणे मिळतील जी त्यांना जीवनाउपयोगी आवश्यक आहेत. तसेच सरकार योजना राबविल्या जाणार्‍या शहरांची यादी निवडली आहे. ज्येष्ठ नागरिकांना राष्ट्रीय वयोश्री योजना (RVY) योजनेचा पूर्ण लाभ मिळण्यासाठी मुख्य निकष म्हणजे ते BPL कुटुंबातील असले पाहिजेत आणि त्यांच्याकडे वैध BPL असणे आवश्यक आहे.
ज्येष्ठ नागरिक, बीपीएल श्रेणीतील आणि वयाशी संबंधित कोणत्याही अपंगत्व/अशक्तपणाने ग्रस्त आहेत. कमी दृष्टी, श्रवणदोष, दात गळणे आणि लोकोमोटर अपंगत्व अशा सहाय्यक-जीवित उपकरणांसह प्रदान केले जातील जे अपंगत्व/अशक्तपणावर मात करून, त्यांच्या शारीरिक कार्यांमध्ये सामान्यता आणू शकतील. या योजनेचा लाभ देशभरातील सर्व ज्येष्ठ नागरिकांना देण्यात येतो. (Rashtriya Vayoshri Yojana).
राष्ट्रीय वयोश्री योजना ठळक वैशिष्ट्ये:
1. पात्र ज्येष्ठ नागरिकांमध्ये प्रकट होणाऱ्या अपंगत्व/अशक्तपणाच्या मर्यादेनुसार उपकरणांचे मोफत वितरण केले जाते
2. एकाच व्यक्तीमध्ये अनेक अपंगत्व झाल्यास, प्रत्येक अपंगत्व/अशक्तपणासाठी सहाय्यक उपकरणे दिली जातील.
3. कृत्रिम अवयव निर्मिती महामंडळ (ALIMCO) मदतीची एक वर्ष मोफत देखभाल करण्यात येईल.
4. उपायुक्त/जिल्हाधिकार्‍यांच्या अध्यक्षतेखालील समितीमार्फत प्रत्येक जिल्ह्यातील लाभार्थ्यांची ओळख राज्य सरकारे/केंद्रशासित प्रदेश प्रशासनाद्वारे केली जाईल.
5. शक्यतो, प्रत्येक जिल्ह्यातील 30% लाभार्थी महिला असतील.
6. राज्य सरकार/केंद्रशासित प्रदेश प्रशासन/जिल्हास्तरीय समिती NSAP किंवा राज्य/केंद्रशासित प्रदेशाच्या इतर कोणत्याही योजनेअंतर्गत वृद्धापकाळ निवृत्तीवेतन प्राप्त करणार्‍या बीपीएल लाभार्थींचा डेटा बीपीएल श्रेणीतील ज्येष्ठ नागरिकांच्या ओळखीसाठी वापरू शकते.
7. उपकरणे कॅम्प मोडमध्ये वितरित केली जातील.
समाविष्ट जिल्हे:
सध्या राष्ट्रीय वयोश्री योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी एकूण 325 जिल्ह्यांची निवड करण्यात आली आहे. लाभार्थ्यांची ओळख पटविण्यासाठी मूल्यांकन शिबिरे 135 जिल्ह्यांमध्ये पूर्ण झाली आहेत (25.01.2019 पर्यंत), 77 वितरण शिबिरे आयोजित करण्यात आली आहेत ज्याचा लाभ BPL श्रेणीतील 70939 ज्येष्ठ नागरिकांना झाला आहे.
राष्ट्रीय वयोश्री योजना आवश्यक कागदपत्रे:
1. शिधापत्रिका
2. अपंगत्व/वैद्यकीय प्रमाणपत्र
3. आधारकार्ड
4. निवृत्तीवेतना संबंधी कागदपत्रे (निवृत्तीवेतन धारक असल्यास)
5. मोबाईल क्रमांक
6. पासपोर्ट साईझ फोटो
राष्ट्रीय वयोश्री योजना पात्रता
1. लाभार्थी भारतीय नागरिक असावा.
2. अपंग व्यक्तीकडे ४०% अपंगत्व असल्याचा प्रमाणपत्र असणे आवश्यक आहे.
3. ज्येष्ठ नागरिकांसाठी ज्येष्ठ नागरिक असल्याबाबत प्रमाणपत्र असणे आवश्यक आहे किंवा वयाचे ६० किंवा ६५ वर्ष पूर्ण असणे गरजेचे आहे.
4. लाभार्थी व्यक्ती दारिद्र रेषेखालील असावा. लाभार्थीकडे बीपीएल (BPL) कार्ड असणे आवश्यक आहे. (Rashtriya Vayoshri Yojana Eligibility).
राष्ट्रीय वयोश्री योजना ऑनलाईन अर्ज
राष्ट्रीय वयोश्री योजनेचा ऑनलाईन अर्ज करण्यासाठी पात्र असलेल्या अर्जदाराने सर्वप्रथम भारत सरकारच्या समाज कल्याण विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटवर - https://www.alimco.in/index जावे लागेल. अधिकृत वेबसाइटला भेट दिल्यानंतर, मुख्यपृष्ठ आपल्या समोर उघडेल. त्यानंतर CSC पोर्टलवर लॉगिंग करून राष्ट्रीय वयोश्री योजनेसाठी ऑनलाईन अर्ज करता येऊ शकतो. किंवा जवळच्या CSC वर भेट देऊन अर्ज करू शकता. (Rashtriya Vayoshri Yojana online Application).
या पोस्ट देखील तुम्हाला आवडू शकतात
0 टिप्पण्या
आपल्या प्रतिक्रिया आमच्यासाठी खूप महत्वाच्या आहेत.